به چه فردی فوق تخصص جراحی قفسه سینه اطلاق می شود؟

دانشجویان رشته پزشکی پس از اتمام دوره آموزش پزشکی عمومی می‌توانند در صورت تمایل در آزمون ورودی رشته‌های تخصصی شرکت نموده و در صورت قبولی در امتحان ورودی وارد دوران دستیاری رشته تخصصی مورد علاقه خود شوند. یکی از رشته‌های تخصصی پزشکی، رشته جراحی عمومی است. دوران تحصیل در رشته جراحی عمومی بسته به دانشگاهی که دواطلب در آن پذیرفته می‌شود بین ۴ تا ۵ سال است. در انتهای این دوره دستیاران می‌بایست در امتحان نهایی برای اخذ مدرک جراحی عمومی شرکت نمایند و همچنین دستیاران باید در امتحان بورد تخصصی رشته جراحی عمومی نیز شرکت کرده تا در صورت قبولی در آن امکان استخدام شدن به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی و همچنین شرکت در آزمون ورودی رشته‌های فوق تخصصی را داشته باشند. جراحی قفسه سینه یا جراحی توراکس یکی از رشته‌های فوق تخصصی است که متقاضیان  در صورت پذیرفته شدن در آزمون ورودی می‌بایست مدت ۲ سال را به عنوان دستیار این رشته به تحصیل بپردازند. بعد از اتمام این زمان و در صورت قبولی در امتحان پایان دوره به فرد متقاضی مجوز کار به عنوان جراح قفسه سینه داده خواهد شد.

رشته جراحی قفسه سینه شامل چه نوع از اعمال جراحی است؟

قفسه سینه یا توراکس همان‌گونه که از نام آن مشخص است شامل یک ناحیه قفسه مانند از بدن می‌باشد. قفسه سینه در قسمت فوقانی به انتهای تحتانی گردن متصل است و در قسمت تحتانی توسط پرده‌های حجاب حاجز یا همان دیافراگم از شکم جدا می‌شود. در قسمت جلو استخوان جناغ (استرنوم) و در قسمت پشت ستون مهره‌های پشتی قرار دارند. قسمت‌های جانبی این قفسه از دنده‌ها تشکیل شده است که در قسمت جلو به استخوان جناغ و در قسمت پشتی به ستون مهره‌ها متصل می‌باشند. در روی دنده‌ها عضلات و نسج نرم قرار دارند. 

در داخل قفسه سینه برخی از مهمترین اعضای بدن از جمله قلب، ریه‌ها، نای و نایژه‌ها (یا همان تراشه و برونش‌ها)، مری، عروق بزرگ شامل سرخرگ یا شریان آئورت، اعصاب مهم از جمله عصب‌های فرنیک (مربوط به دیافراگم) و عصب‌های واگ (مربوط به معده و دستگاه گوارش)، اعصاب سمپاتیک و عصب‌های راجعه حنجره (مربوط به حنجره)، عروق و اعصاب بین دنده‌ای، غده تیموس و مجرای حمل کننده چربی و مایع لنفاوی جذب شده از روده‌ها به سمت وریدهای اصلی و قلب (مجرای توراسیک Thoracic duct) می‌باشد.

تمام بیماری‌های مربوط به این اعضا به همراه بیماری‌های دنده و عضلات و نسج نرم جدار قفسه سینه و همینطور پرده دیافراگم که نیازمند انجام جراحی است می‌بایست در درجه اول توسط متخصص جراحی قفسه سینه تحت جراحی قرار گیرند به استثنا جراحی بر روی قلب و جراحی بر روی ستون مهره‌ها که بایستی به ترتیب توسط متخصص جراحی قلب و یا متخصص جراحی مغز و اعصاب و یا ارتوپد ستون فقرات انجام شود. برخی موارد جراحی‌های مشترک بین این قفسه و اعضای مجاور نیز توسط متخصص جراحی قفسه سینه انجام می‌شود. از جمله تیرویید‌های بزرگی که از گردن به داخل قفسه سینه راه یافته‌اند و یا جراحی بر روی قسمت ابتدایی معده و انتهای مری مانند سرطان‌هایی که این نواحی را درگیر می‌کنند. گاه جراحی‌های پیچیده و گسترده برای بیماری‌های پیشرفته در قفسه سینه و اعضای مجاور توسط تیم جراحی با حضور متخصص جراحی قفسه سینه و سایر رشته‌های فوق تخصصی مانند جراح عروق و جراح مغز و اعصاب و یا جراح قلب و عروق انجام می‌شود.

جراحی بر روی ریه‌ها و یا سایر اعضای داخل قفسه سینه از چه طریقی انجام می‌شود؟

عمل‌های جراحی قفسه سینه مانند سایر رشته های جراحی به دو صورت کلی انجام می‌شود:

۱- روش به اصلاح باز که در آن با استفاده از یک برش پوستی که اندازه آن بر حسب نوع عمل متفاوت است، جراح وارد قفسه سینه می‌شود و عمل جراحی مربوطه را انجام می‌دهد.

۲- روش با تهاجم اندک و یا درون بین که در رشته جراحی قفسه سینه به آن توراکوسکوپی  (Video-Assisted Thoracoscopic Surgery) گفته می‌شود – به اختصار VATS 

درباره این روش جراحی به تفصیل در قسمت توراکوسکوپی توضیح داده خواهد شد.

محل برش پوستی در جراحی قفسه سینه کجا است؟

در روش مرسوم جراحی قفسه سینه و یا جراحی به روش باز، جایگاه برش پوستی بسته به محل عمل و عضو مورد جراحی متفاوت است. اندازه برش پوستی می‌تواند از برش‌های کوچک ۲ تا ۳ سانتی متری تا برش‌هایی بزرگتر به اندازه فاصله بین نوک انگشت شست تا نوک انگشت کوچک و یا بعضاً بزرگتر نیز متفاوت باشد. 

در جراحی قفسه سینه برخی از برش‌ها در گردن قرار دارند. مانند برش‌هایی که برای عمل جراحی بر روی غده تیرویید و یا غدد پاراتیرویید و یا سایر توده‌های گردنی و همچنین عمل جراحی بر روی نای (تراشه) یا مری انجام می‌شوند. 

برش‌های پوستی برای انجام عمل جراحی بر روی ریه‌ها و یا سایر اعضا داخل  قفسه سینه نیز می‌تواند در محل‌های متفاوت باشد. در اکثر مواقع برای ورود به قفسه سینه از برشی در زیر  بغل در سمت راست یا چپ استفاده می‌شود که این برش در بین دنده‌ها بوده و بسته به محل مورد عمل جراحی می‌تواند در قسمت فوقانی زیربغل و یا قمست‌های میانی و یا تحتانی باشد. به این برش در رشته جراحی قفسه سینه به اصطلاح توارکوتومی خلفی جانبی (Posterolateral Thoracotomy) گفته می‌شود. برخی از موارد این برش به جای زیر بغل در قسمت جلویی قفسه سینه و در مجاورت و نزدیکی استخوان جناغ داده می‌شود که به آن توراکوتومی قدامی (Anterior Thoracotomy) و یا قدامی جانبی (Anterolateral Thoracotomy) گفته می‌شود.

در برخی موارد نیز از برش بر روی استخوان جناغ، همانند عمل‌های جراحی قلب باز، استفاده می‌شود که به آن برش استرنوتومی خط وسط (Median Sternotomy) گفته می‌شود. در این برش ممکن است تمام استخوان جناغ و یا تنها قسمتی از آن در خط وسط باز شود. برش‌های ترکیبی و یا پیچیده‌تر دیگری نیز ممکن است بر حسب نوع عمل جراحی مورد نیاز انجام شوند، ولی عمده برش‌های استفاده شده همین موارد ذکر شده در بالا است.